Elke zaak heeft twee kanten

Hierbij mijn reaktie op de volgende passage uit  bijlage … bij de agenda van de IOT-vergadering van 4 juli 2001:

……..

……..

Ik kan me voorstellen dat het hierna volgende vrij negatief overkomt. Dat is beslist niet de bedoeling. Ik heb het stuk geschreven vanuit een grote betrokkenheid bij de HD in het algemeen en het Instituut Techniek en de Informatica-opleidingen in het bijzonder. 

Mens & Informatica

De ene kant:

Een prachtige opleiding die de HD en met name het Instituut Techniek zeer goede groeimogelijkheden biedt. De komende jaren vindt er nog geen uitstroom plaats: de opleiding zal voorlopig ook bij gelijkblijvende instroom fors groeien.

Het eerste jaar is gereed en heeft één keer “gedraaid”. Het ziet er fantastisch uit. De studenten zijn erg enthousiast. De PR-waarde die hier vanuit gaat mag niet onderschat worden.

Het tweede jaar staat op papier, maar de modules en cases moeten nog ontwikkeld worden. Ook hiervoor geldt: een programma waarmee we voor de dag kunnen komen.

De andere kant:

We zijn met een klein enthousiast team een nieuwe opleiding aan het ontwikkelen. Het curriculum van Fontys dient hierbij als basis, maar daarmee houdt het ook op. Vanwege allerlei redenen (min of meer verouderd programma Fontys, ander (lager) niveau, ander onderwijssysteem) dienen alle materiaal en practica opnieuw ontwikkeld te worden. Een pittige, maar daarnaast ook uitdagende klus. Ook het inwerken in nieuwe vakgebieden maakt deel uit van de ontwikkeltaken.

Ikzelf heb het afgelopen jaar een groot aandeel gehad in de ontwikkeling van het eerste jaar. Vanwege de omvang van een en ander moest ik er veel vrije tijd steken. Ik heb perioden meegemaakt met weken van 60 tot 70 uur. Ik ontdekte dat ik drie werkdagen in één weekend kon maken.

Op dit moment zijn we bezig met de ontwikkeling van het eerste blok van het tweede jaar. We lopen slechts enkele weken voor op de studenten. Ikzelf houd me bezig met het ontwikkelen van twee modules die in die periode moeten draaien. Eén daarvan moet (2 weken voor de zomervakantie!!) nog helemaal ontwikkeld worden. Aan een evaluatie en daarmee verband houdende bijstelling van het eerste jaar komen we zelfs helemaal niet toe.

De zaak gaat gigantisch spaak lopen! Het is niet langer doenlijk om met een dergelijk klein clubje een volledig nieuwe opleiding te ontwikkelen waarin allerlei voor ons nieuwe elementen voorkomen, terwijl de betrokkenen ook nog eens voor een groot deel onderwijstaken bij deze opleiding (en daarnaast bij andere opleidingen) hebben.

Tot nu toe ben ik er in mijn naïviteit steeds vanuit gegaan dat we na het eerste jaar ter versterking van ons ontwikkelteam zeker twee nieuwe docenten zouden kunnen verwelkomen. 

De realiteit binnen het Instituut Techniek is echter: geen uitbreiding, zelfs geen vervanging bij ziekte of vertrek. Les 1 in de cursus Hoe demotiveer ik een gemotiveerde groep!

Wat de anderen binnen het team doen weet ik niet, maar ik zal het komende studiejaar geen weekeinden meer werken, geen weken van 60 tot 70 uur meer maken. Vanaf 27 augustus zijn mijn werktijden vijf dagen per week van 8.30 tot 17.00. 

Tot nu toe heb ik steeds geredeneerd: mijn werk is mijn hobby en een hobby kost nu eenmaal vrije tijd. Maar een hobby moet je leuk blijven vinden en ik heb ontdekt dat er nog veel leukere hobby’s zijn. Verder heb ik aan den lijve ondervonden dat gezondheid een groot goed is. Vanaf nu kies ik voor mezelf!

Het case-systeem

De ene kant:

Ik ben vanaf het allereerste begin met veel enthousiasme betrokken geweest bij de ontwikkeling van het case-systeem. Ondanks allerlei problemen die zich binnen deze onderwijsvorm nog voordoen en waarvoor een oplossing gevonden moet worden blijf ik er heilig in geloven. 

Onlangs heeft een evaluatie plaatsgevonden die heeft geresulteerd in (plannen voor) een aantal verbeteracties.

Binnen het tutorenoverleg zijn we druk doende om de groene-draad aspecten van de opleidingen wat meer uit de verf te laten komen. We zijn in dit kader begonnen een plan te ontwikkelen voor het eerste jaar. Een module Persoonlijke professionele ontwikkeling past in dit plan.

Ook buiten de HD bestaat belangstelling voor ons case-systeem: Het blad Uitleg heeft er enige tijd geleden een artikel aan gewijd. Hetzelfde geldt voor een periodiek van Axis. Verder zijn we onlangs benaderd door het HBO-journaal. 

Andere hogescholen (NHL Laboratoriumonderwijs, NHL Informatica, Hogeschool Zuid Informatica) hebben bij ons een kijkje in de keuken genomen.

In het kader van het AXIS-project Groen en Rood zijn en worden cases ontwikkeld door MBO-Colleges en scholen voor voortgezet onderwijs.

Ook het CvB laat geen gelegenheid onbenut om ons onderwijssysteem te prijzen.

De andere kant: 

Datzelfde CvB geeft aan dat de verhouding docenten/studenten omlaag moet.

Hoe brengen we de verhouding docenten/studenten omlaag?

Tot nu zijn we hier veel te vrijblijvend mee omgegaan. Het bleef bij de konstatering: We moeten minder tijd aan de studenten besteden. Waarna er in de praktijk niets veranderde. En nieuwe klussen werden er gewoon bijgenomen. De takenlijstjes bleken gewillig. En sommige docenten ook. Er moet er nu echt aktie worden ondernomen. We moeten het CvB laten zien dat we werkelijk in staat zijn tot wat zij ons opdraagt.

Mogelijkheden te over:

• Geen intensieve persoonlijke begeleiding meer binnen ons case-systeem. In plaats daarvan voor case-onderdelen waar dat echt nodig is een beperkt aantal (plenaire) vragenuurtjes/werkcolleges. 
• Geen individuele en groepsbeoordelingen meer. In plaats daarvan afsluitende schriftelijke toetsen.
• Tutorbegeleiding aanzienlijk verminderen.
• Geen individuele (docent)begeleiding meer bij programmeeronderdelen. In plaats daarvan studentassistenten inschakelen. Uitgaan van het principe: een werkend programma is een goed programma.
• Minimale inspanning bij het ontwikkelen van M&I. Proberen zo veel mogelijk onderdelen rechtstreeks uit TI over te nemen. Of van Fontys (met alle problemen van dien).
• Bestaande opleidingen niet innoveren.
• Niet meer deelnemen in projecten als AXIS etc.

Na verloop van tijd hebben we dan de doelstelling van het CvB gehaald. En verder: 

• Het handjevol op dit moment nog gemotiveerde medewerkers is volledig gedemotiveerd.
• Van dat “mooie” case-systeem is weinig meer over.
• De opleidingen zijn verouderd.
• Mens & Informatica onderscheidt zich niet meer van de “gewone” HBO-I opleidingen in Zwolle, Groningen en Leeuwarden.
• De kwalitieit van onze studenten is van een middelmatig niveau.

Mocht het werkelijk zo ver komen dan hoop ik dit alles niet meer mee te maken: zodra zich een gelegenheid voordoet ben ik vertrokken!!

Kasper Kombrink

30 juni 2001